Kağıt ve kağıt ürünleri sanayi, ağırlıklı olarak çeşitli ağaç türleri ve az miktarda da jüt, kendir, kamış gibi yıllık bitkilerden selüloz, odun hamuru üretilmesi ile bu ara ürünlerin ve diğer önemli bir hammadde olan ve kullanılmış kağıtların geri dönüşümüyle elde edilen atık kağıdın (hurda veya eski kağıt olarak da tanımlanmaktadır) çeşitli mekanik ve kimyasal işlemlerle kağıda dönüştürülmesine kadar geçen aşamaları içeren sanayi koludur.
Kağıt-Karton grupları uluslararası literatürde kültürel ve endüstriyel kâğıtlar olmak üzere iki temel grupta sınıflandırılmaktadır. Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı sanayi NACE 2 sektör sınıflandırmaları içinde 17 no’lu grubu oluşturmaktadır. Bu grupta kağıt hamuru, kağıt ve karton imalatı ile kağıt ve karton ürünleri imalatı yer almaktadır.
Dünya
Dünya kağıt ve kağıt hamuru endüstrisi yaklaşık 5.000 adet kağıt ve kağıt hamuru tesisi ve bir bu kadar da çok küçük işletmelerden oluşmaktadır. Sermaye yoğun orta teknolojili bir sektör olan kağıt endüstrisi 400 milyar $ civarında üretim hacmi, yaklaşık 340 milyar $’lık dış ticaret hacmi ve hayatın hemen her alanındaki kullanımı ile dünya ve ülkelerin ekonomisinde, günlük yaşamda önemli bir yer tutmaktadır. Birincil girdi olarak selüloz kullanması ve bunun da büyük oranda hammaddesinin ağaç olması ve üretim sürecindeki prosesler nedeniyle ekonomik değerinin ötesinde kağıt üretiminin çevreye etkisi de büyük önem taşımaktadır.
Dünya kağıt ve karton ürünleri üretimi istikrarlı ve kademeli artışını sürdürmektedir. Dünya kağıt ve karton ürünleri üretiminde alt ürün grupları ise farklı gelişme eğilimleri göstermektedir. Üretimin en çok yapıldığı ürün grubu olan ambalaj ve etiket kağıtları genel büyümenin üzerinde bir gelişme göstermektedir.
Dünya kağıt ve karton ürünleri tüketimindeki gelişmeler alt ürün gruplarında farklı gerçekleşmekte olup üretimdeki farklılaşmayı da şekillendirmektedir. Tüketimin en çok yapıldığı ürün grubu olan ambalaj ve etiket kağıtları önemli gelişme göstermiştir. Diğer talep ve tüketim artışı görülen ürün grubu da ev ve temizlik kağıtlarıdır.
Çin, dünya kağıt ve kağıt ürünleri üretiminde ilk sırada yer almaktadır. Çin’i ABD izlemekte olup Japonya ve Almanya üretim kapasitesi ve üretimleri itibariyle diğer iki önemli üretici ülkedir.
Brezilya, Finlandiya, Kanada, İsveç, Rusya ve Endonezya zengin orman varlıkları ile dünya kağıt sanayinde önemli üretici ülkeler arasında yer almaktadır. Güney Kore sınırlı kaynaklarına rağmen önemli bir üretici ülkedir. İtalya, Fransa, İspanya, İngiltere ve Avusturya, Avrupa’daki diğer önemli üreticiler iken, Meksika da önemli bir üretim kapasitesine ve üretime ulaşmıştır.
Dünya kağıt ve ürünleri tüketiminde en büyük pazar Çin’dir. Bununla birlikte Çin’de tüketim artış hızı dalgalanma göstermektedir. İkinci büyük pazar ABD olup Japonya, Almanya ve Hindistan diğer büyük pazarları oluşturmaktadır. Güney Kore’de tüketim kademeli olarak artarken, 8. büyük pazar Brezilya’da tüketim gerilemektedir. Meksika’da ise tüketimde hızlı bir artış yaşanmaktadır.
Dünya kağıt dış ticaretinin ihracat tarafında çok sayıda etkili oyuncu bulunmaktadır ve sektörde kural koyucu lider bir ülke yoktur. Çin’in geçmiş büyüme hızı dikkat çekicidir, ancak büyüme hızı artık yavaşlamaktadır. Dünya kağıt ticareti genel bir durağanlık içinde bulunmaktadır. Ayrıca ihracat konsantrasyonu düşüktür. Küresel kağıt ticaretindeki durağanlık eğiliminden dolayı ihracat pazarlarında rekabet daha şiddetlenmektedir.
Grafik 1– Dünya Kağıt ve Karton İhracatı
Kaynak: Trademap
Grafik 2– Dünya Kağıt ve Karton İthalatı
Kaynak: Trademap
Türkiye
Kaynak: TÜİK
Firmalar
